Go back
Het paradigma van ‘meerdere zelven’ is het erkennen van het feit dat de persoon die je nu bent, niet dezelfde persoon is als je gisteren was, of morgen zult zijn. De persoon die je bent is immers de som van je herinneringen, gedachten, gevoelens en verlangens. Kijk maar eens naar foto’s van tien jaar terug; je ziet je jongere zelf, maar alles dat je hebt meegemaakt heeft ervoor gezorgd dat je nu niet meer dezelfde bent.
Dat concept kan voor sommigen enigszins beangstigend lijken. Maar als je erover nadenkt, kan het ook heel geruststellend zijn. Als je vroeger fouten hebt gemaakt die invloed hebben gehad op je leven nu, dan zou je dat je vroegere ik kwalijk kunnen nemen – maar spijt is een nutteloze emotie, want jij bent niet wie je vroeger was. Je zou je druk kunnen maken over hoe je leven er over een paar jaar uitziet, maar dat heeft weinig zien, want jij bent niet dezelfde persoon als je toekomstige zelf. Dit concept staat ons toe om te doen waar mensen van nature heel goed in zijn: zelfzuchtig zijn. Om voornamelijk te denken aan onze ware zelf, namelijk degene die we nu zijn. De versies van jezelf die niet de jij in het nu zijn, hebben allemaal andere verlangens. Ze zullen vechten om aandacht. Maar als je je aandacht richt op de jij van nu, creëert dat meer ruimte voor het heden.
Het versterken van de ‘zelf’ van nu
Het boeddhisme kent een vorm van meditatie die samatha genoemd wordt – het principe hiervan sluit heel goed aan bij het paradigma van de ‘meerdere zelven’. Samatha draait om het ontwikkelen en het versterken van de ‘zelf’ die je nu bent, de mediterende ‘zelf’ die observeert wat er gaande is in je bewustzijn. Andere ‘zelven’ proberen je aandacht op te eisen door het creëren van gedachten, emoties en fantasieën. De mediterende ‘zelf’ van nu, opmerkzaam maar vriendelijk is zich daarvan bewust, maar laat ze rustig aan zich voorbijglijden. Na verloop van tijd zullen de afleidingen – je andere ‘zelven’ – zich steeds minder in je bewustzijn gaan manifesteren. Je concentratievermogen wordt sterker, je kunt je gedachten makkelijker sturen. De mediterende ‘zelf’ wordt steeds beter in staat om in de behoeften van de onderliggende ‘zelven’ te voorzien, zonder ze te onderdrukken.
Tot slot
Het paradigma van de ‘meerdere zelven’ is complex, abstract en op meerdere manieren te interpreteren en toe te passen. Maar laat je daar vooral niet door overweldigen. De volgende keer dat je jezelf erop betrapt dat je steeds door verleden en toekomst wordt afgeleid, probeer dan gewoon eens om je voor te stellen dat de jij uit het verleden en de jij uit de toekomst niet dezelfde zijn als de jij uit het nu. Laat al je andere zelven los en richt je aandacht op wat het belangrijkst is: de zelf van nu.
